Cây hoa cứt lợn (Ageratum conyzoides), còn gọi là cỏ hôi, thuộc họ Cúc (Asteraceae). Đây là một loại thảo dược phổ biến trong y học cổ truyền, có nhiều công dụng hữu ích.
Thành phần hóa học
Cây hoa cứt lợn chứa nhiều hoạt chất sinh học, bao gồm:
- Tinh dầu: Chứa phenol (eugenol), y-cadinen, caryophyllen, giúp kháng khuẩn, kháng viêm.
- Flavonoid: Quercetin, kaempferol, acid cafeic – có tác dụng chống oxy hóa, bảo vệ tế bào.
- Saponin: Hỗ trợ giảm viêm, tăng cường miễn dịch.
- Tanin: Giúp cầm máu, làm se vết thương
Công dụng
- Hỗ trợ điều trị viêm xoang: Giúp giảm viêm, thông mũi.
- Kháng khuẩn, kháng viêm: Dùng để sát trùng vết thương, trị mụn nhọt, Có khả năng ức chế vi khuẩn như tụ cầu vàng, trực khuẩn mủ xanh.
- Giải độc, thanh nhiệt: Hỗ trợ điều trị bệnh ngoài da, giảm sưng viêm.
- Cầm máu: Giúp hạn chế xuất huyết do chấn thương.
- Dưỡng tóc: Kết hợp với bồ kết để giảm gàu, ngăn rụng tóc
Cây hoa cứt lợn thường được sử dụng dưới dạng thuốc sắc, thuốc đắp hoặc tinh dầu
Thành phần hóa học chính
Nhóm chất | Thành phần tiêu biểu |
---|---|
Tinh dầu | Ageratochromene, demethoxyageratochromene, y-cadinen, caryophyllene, eugenol |
Flavonoid | Quercetin, kaempferol |
Acid hữu cơ | Acid fumaric, acid caffeic |
Saponin | Hàm lượng khoảng 4,7% (tính theo dược liệu khô) |
Carotenoid | Có mặt với hàm lượng thấp |
Phytosterol & tanin | Có, giúp kháng viêm và chống oxy hóa |
Đường khử & uronic | Góp phần vào hoạt tính sinh học tổng thể |
Tinh dầu của cây hoa cứt lợn có mùi đặc trưng, hơi nồng, màu vàng nhạt đến vàng nghệ, và có tác dụng kháng khuẩn, chống viêm, chống oxy hóa mạnh
Các dạng chế phẩm thường gặp:
- Dịch chiết hoa cứt lợn: Dùng để nhỏ mũi hoặc xịt mũi trong điều trị viêm xoang, viêm mũi dị ứng. Dạng này thường là nước cốt từ lá và hoa tươi, lọc sạch và bảo quản lạnh.
- Thuốc nhỏ mũi dân gian: Làm từ lá tươi giã nát, lọc lấy nước, nhỏ 2–3 giọt mỗi bên mũi, ngày 2–3 lần.
- Thuốc đắp ngoài da: Lá và hoa giã nát đắp lên vết thương, vết loét, mụn nhọt để sát khuẩn và giảm viêm.
- Trà thảo dược: Dạng khô, sắc uống để giải nhiệt, tiêu độc, hỗ trợ tiêu hóa.
- Dầu gội thảo dược: Kết hợp hoa cứt lợn với bồ kết, sả, vỏ bưởi để giảm gàu, ngứa da đầu và rụng tóc.
Các chế phẩm này có thể được làm tại nhà theo bài thuốc dân gian hoặc mua dưới dạng sản phẩm thương mại từ các cơ sở y học cổ truyền